Uw gids voor de 5 voedselgroepen na een stomaoperatie

Verandering van spijs doet eten en is ook de sleutel tot een goede gezondheid van een stomaoperatie. Zie hoe u aan de hand van deze nuttige gids alle vijf voedselgroepen in uw dagelijkse voedingspatroon kunt opnemen.

Download hier uw praktische gids voor de 5 voedselgroepen.

Volgens het ministerie van Landbouw in de Verenigde Staten vormen vijf voedselgroepen de 'bouwstenen voor een gezond dieet'. Als u een stomaoperatie heeft ondergaan, kan een gevarieerd en voedzaam voedingspatroon u helpen om gezond te worden en te blijven. In deze praktische gids, vergelijkbaar met de 'Schijf van vijf' vindt u aanwijzingen om u te begeleiden door het herstelproces, en ook daarna.

Granen

Elk voedingsproduct dat is gemaakt van tarwe, rijst, haver, maismeel, gerst of een ander graangewas is een graanproduct. Hiertoe behoren brood, ontbijtgranen en pasta. Granen worden ingedeeld in twee categorieën: volkoren en geraffineerd.

• Volkorengranen bevatten de volledige korrel. havermout, bruine rijst en volkorenbloem zijn voorbeelden van volkorengranen. Zorg ervoor dat u producten die zaden bevatten goed fijn kauwt.
• Geraffineerde granen zijn vermalen om de schillen of vezels te verwijderen en hebben een fijnere structuur. Tot deze categorie behoren witte bloem, witte rijst, witbrood en gewone pasta.

Goed om te weten: als u een glutenvrij dieet heeft, kunt u nog steeds granen eten, mits u ze zorgvuldig kiest. Er zijn veel volkorenproducten die in een glutenvrij dieet passen, zoals boekweit, gegarandeerd (door een officiële instantie) glutenvrije haver of havermout, popcorn, bruine rijst, wilde rijst en quinoa. 

Aanbevelingen: Een gemiddelde volwassene wordt geadviseerd drie porties granen per dag te eten. Bij een portie moet u denken aan een snee brood, een half kopje van een gekookte graansoort, een half kopje rijst of pasta, of een kopje van een koude graansoort.

Groenten en fruit

Tot deze groep behoren alle fruitsoorten en groenten, of sap van 100 procent fruit of groenten. Enkele zaken om in gedachten te houden:

• Groenten kunt u zowel rauw als gekookt eten en in allerlei vormen: vers, uit de diepvries, uit blik, gedroogd, geheel, gesneden of gepureerd.
• Fruit mag vers, uit de diepvries, uit blik, gedroogd, geheel, gesneden of gepureerd zijn.
• Fruitsappen bevatten doorgaans naast fruit ook suikers. Houd hier rekening mee als u op de calorieën moet letten.

Goed om te weten: over het algemeen kunt u beter vers fruit uit één stuk en verse groenten eten dan sappen die suikers bevatten. Als u een ileostoma heeft, kunnen vezelrijke groenten en bepaalde soorten fruit met schil echter bijdragen aan verstopping.

Aanbevelingen: voor groenten is een portie ongeveer één kopje. U kunt, afhankelijk van uw leeftijd, gewicht en geslacht, als richtlijn een tot drie kopjes groenten per dag aanhouden. Een portie fruit staat gelijk aan één kopje, en er wordt aanbevolen drie tot vier porties per dag te eten.

Oliën en vetten

Oliën komen uit verschillende planten en vis. Voorbeelden zijn: oliën van koolzaad, mais, katoenzaad, olijven, sojabonen en zonnebloempitten. Tot de voedselgroep oliën en vetten behoren zowel vaste vetten als oliën. Enkele extra weetjes:

• Vaste vetten zijn vast bij kamertemperatuur. Voorbeelden zijn boter, dierlijk vet, reuzel, margarine en bakvetten.
• Oliën zijn vetten die vloeibaar zijn bij kamertemperatuur. Producten die voornamelijk uit oliën bestaan zijn mayonaise en saladedressing.
• Er zijn 'goede vetten' en 'slechte vetten'. Sommige vetten bevatten veel cholesterol, wat hartaandoeningen kan veroorzaken. Voorbeelden hiervan zijn boter en andere volvette zuivelproducten, margarine, bakvetten en stukken vet vlees.
• Plantaardige oliën bevatten geen cholesterol. Visoliën zorgen van nature voor de afbraak van slechte vetten. Voedselproducten die van nature oliën bevatten zijn noten, olijven, vis en avocado's.

Goed om te weten: een van de sleutels voor gezond eten is: alles met mate! Dit is met name belangrijk met betrekking tot oliën en vetten.

Aanbevelingen: het eten van vetten moet tot een minimum worden beperkt. De dagelijkse consumptie van vetten en oliën komt vaak door de bereidingswijze, zoals bakken in een koekenpan. Een constant voedingspatroon van gefrituurd eten is ongezond, maar af en toe iets uit de frituur kan geen kwaad.

Zuivelproducten

Een belangrijk voordeel van zuivelproducten is het calcium dat ze bevatten. Alle vloeibare melkproducten (en veel voedselproducten die van melk worden gemaakt) waarin het calcium behouden blijft, worden tot deze groep gerekend. Enkele feiten om in gedachten te houden:

• Behalve vloeibare melkproducten, bevatten ook kaas, kwark, yoghurt, pudding gemaakt van melk en ijs de voordelen van zuivel.
• Als u een lactose-intolerantie heeft, zijn er alternatieve producten beschikbaar die geen lactose bevatten. Er zijn ook lactosevrije kazen en yoghurts. Lees om zeker te zijn altijd goed het etiket.
• Als alternatieven voor zuivelproducten kunt u sojamelk en andere sojaproducten overwegen. Houd er echter wel rekening mee dat deze producten niet alle voedingsstoffen bevatten die wel in zuivelproducten zitten.

Goed om te weten: in andere melkproducten, zoals roomkaas, room en boter, blijft na bereiding niet het calcium behouden. Deze producten worden derhalve niet tot de voedselgroep Zuivelproducten gerekend.

Aanbevelingen: met drie porties per dag zorgt u ervoor dat uw botten gezond blijven en u de vereiste essentiële voedingsstoffen binnenkrijgt. Eén portie staat gelijk aan een glas melk, een klein bekertje yoghurt of 60 gram (smelt)kaas. Er zijn mogelijkheden te over, dus het hoeft niet moeilijk te zijn om de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid binnen te krijgen.

Vlees, vis, noten en bonen

Alle vlees, gevogelte, vis, gedroogde bonen of doperwten, eieren, noten, peulvruchten en zaden worden tot deze groep gerekend. Enkele zaken om in gedachten te houden:

• De producten in deze groep bevatten veel eiwitten, een belangrijke voedingsstof.
• U kunt het beste kiezen voor vlees en gevogelte met een laag vetgehalte.
• Vis, noten en zaden bevatten gezonde oliën, dus het is belangrijk dat u ze met regelmaat in uw maaltijden verwerkt.

Goed om te weten: als u een ileostoma heeft, moet u voorzichtig zijn met noten, popcorn en vergelijkbare producten. Het eten van deze producten kan verstoppingen veroorzaken. Zelfs een enkel nootje kan een kleine verstopping veroorzaken. Wees daarom voorzichtig met het eten van noten. Als u van noten houdt, kauw dan zeer goed voordat u doorslikt. Maar u kunt beter kiezen voor pindakaas, of cashewnoot- en hazelnootpasta. 

Aanbevelingen: eet vijf of zes porties vlees, vis, noten, peulvruchten en bonen per dag. Een portie bestaat ongeveer uit één ei, één eetlepel pindakaas, een handvol noten of zaden of 60 gram vlees.

Open of print de volledige pdf-brochure: Leven met een stoma: Gezond eten